Kinst net betiid genôch begjinne mei it foarlêzen oan bern. De grutte fraach is: hokker boek past by dyn bern? Dat witte âlders faak sels it bêste, seit Boekstartcoach Miny Verheij fan de Bibliotheken Noord Fryslân. ‘Ik probeer dan ook zo goed mogelijk naar ouders te luisteren en geef met die informatie graag voorleestips.’
BoekStartcoach is in nij projekt om minsken op in leechdrompelige wize te helpen mei it foarlêzen oan harren bern. Alle wiken stalt Miny Verheij har boekjes út yn ’e wachtkeamer fan it konsultaasjeburo, de iene wike yn Frjentsjer, de oare wike yn Harns. Wylst âlders wachtsje oant se oan ’e beurt binne, giet Miny mei harren yn petear.
‘Sommige ouders vertellen dat hun kind te onrustig is om te lezen. Anderen vinden het lastig om op jonge leeftijd al een heel verhaal aan te bieden. Ik leg uit dat de spanningsboog bij jonge kinderen kort is en geef ze dan tips. Je kunt bijvoorbeeld ook samen een boekje bekijken, erover praten of slechts een deel van het verhaal voorlezen’, sa stelt Miny harren gerêst.
Door alleen al met je kind te zitten en te kijken wat er allemaal in het boekje staat doe je het al goed.
It falt har op dat heiten en memmen soms ûnwis binne, se wolle it graach goed dwaan. Oaren fine it dreech om harren bern foar te lêzen, om’t se sels ek net foarlêzen binne doe’t se lyts wiene. ‘Door alleen al met je kind te zitten en te kijken wat er allemaal in het boekje staat doe je het al goed. Of – wat vooral veel vaders doen – zelf een verhaal bedenken. Dat is ook heel mooi. Op die manier krijgen kinderen ook veel woorden mee en dáár gaat het om.’
Lêzen stimulearje
Jeugdferpleechkundige Thea Zwart fan it konsultaasjeburo yn Frjentsjer is bliid mei de nije Boekstartcoach. Foaral no’t se fernimt dat bern fan groep 7 hjoed-de-dei net in soad lêze. ‘It is goed dat âlders witte dat se har bern as poppe al foarlêze kinne. As se betiid begjinne, is de kâns grutter dat se it letter ek leuker fine om te lêzen. Fansels ferskilt it wol per bern, want it iene bern kin ek earder rinne as it oare, mar it is altyd goed om it lêzen te stimulearjen’, seit Thea.
Yn de wachtkeamer fan it konsultaasjeburo makket Miny dêr graach gebrûk fan. Se lêst foar oan de bern, wylst de âlders sjogge hoe’t sy dat docht en hoe moai de bern it fine. ‘Voor baby’s heb ik zwart met witte knisperboekjes mee. Kinderen tussen de 1 en 2 jaar houden van boekjes met geluiden en flapjes, zodat ze zelf mee kunnen doen. Zo heb ik een boekje van Dikkie Dik: als je aan het eind over zijn kopje aait, gaat ’ie spinnen. Magisch vinden de kinderen dat. Aan de peuters van 3 tot 4 jaar lees ik voor uit boekjes die aansluiten bij hun belevingswereld, bijvoorbeeld over een kind dat naar de winkel gaat, voor het eerst naar school mag of niet goed kan slapen. Ook fantasieverhalen vallen in de smaak. Alles kan in kinderboeken, dat maakt het zo leuk.’
Meardere talen
Ek as bern noch net antwurdzje kinne, is it dus al belangryk om foar te lêzen, want se lústerje wol en se leare sa in protte nije wurden. Boppedat wurdt it dan fanselssprekkend foar bern om te lêzen.
‘Het is fijn om daar een vast moment op de dag voor te kiezen. Dat hoeft niet beslist voor het slapen gaan te zijn, maar kan ook aan tafel na het eten. Als het moment maar voorspelbaar is. Daar houden kinderen van. Daarom kiezen kinderen op jonge leeftijd ook vaak hetzelfde boek uit. Die herhaling vinden kinderen leuk, omdat ze hun ouders dan kunnen aanvullen tijdens het lezen’, leit Miny út. Sy nimt ek altyd printeboeken yn oare talen mei, bygelyks yn it Poalsk, Arabysk of Frysk. It is neffens de Boekstartcoach wichtich dat âlders foarlêze yn de taal fan harren hert. Bern steane iepen foar alle talen en leare fluch.
Gratis Boekstartkoffer
Foar Thea Zwart is de oanwêzigens fan de Boekstartcoach in moaie manier om âlders te wizen op it BoekStartkofferke. Fan de gemeente krije âlders as harren poppe sawat 3 moanne âld is nammentlik in spesjale weardebon, wêrmei’t se nei de biblioteek yn ’e buert kinne om de poppe fergees lid te meitsjen en tagelyk it BoekStartkofferke yn ûntfangst te nimmen. Yn it kofferke sitte twa boekjes en tips foar it foarlêzen. ‘In moaie manier om bern de taal en de spraak te learen. It is ek goed foar de kommunikaasje. As bern jong begjinne te lêzen, komt it yn harren systeem. Dan krijst in trochgeande lijn’, seit Thea.
Direkteur Paulien Schreuder fan de Bibliotheken Noord Fryslân is it mei Thea iens. ‘De eerste duizend dagen zijn essentieel voor de ontwikkeling van het kind en daarom zijn we als bibliotheek zo blij met de Boekstartcoach.’ De Boekstartcoach sels hat ek noch in tip foar âlders mei âldere bern. ‘Ook kinderen uit groep 7 en 8 vinden het nog leuk om voorgelezen te worden. Vooral op die leeftijd hebben kinderen vaak een leesdip. Door samen een boek te lezen, heb je even een ontspannen momentje met je kind en zo hou je het leesplezier erin.’
Tips fan de Boekstartcoach
Aanraders voor het jonge kind
0-1 jaar
Ik ben een egeltje, wat ben jij?
Een zwart-wit knisperboekje voor de allerkleinsten.
Fluffy tails
Een Engelstalig voelboekje over dieren met allemaal verschillende staartjes.
1-2 jaar
Dikkie Dik – Wat een herrie!
Dikkie Dik gaat op jacht, maar alle dieren slaan op de vlucht. En wat maakt hij een herrie! Op iedere bladzijde zit een geluidje.
Hoor je de lente?
Een boek met geluiden van de vier seizoenen. Een fijn boek om samen te kijken en te zoeken.
2-4 jaar
Beer of geen beer (we gaan het zien)
Beer wordt midden in zijn winterslaap wakker en weet niet meer wat hij is. Hij probeert te vliegen als een vogel, gras te eten als een eland en lichtvoetig te trippelen als een vos, maar hij krijgt het allemaal niet voor elkaar.
De grote boze brul
Welp is boos. Hij stampt en trapt en brult! Maar dat helpt niets! Misschien kunnen zijn vriendjes hem helpen?
It aldermoaiste trekkerboek
Giest in rûntsje mei op ’e trekker? Sjoch wat der achter de flapkes sit en harkje nei de lûden dy’t dêr achterwei komme. Fansels makket de trekker in protte lawaai!
Spetter, spetter… en oare ferskes
(Opsis)ferskes en sykplaten út de Tomke-boekjes fan de ôfrûne tweintich jier.
Tekst: Klasina van der Werf
Fotograaf: Meilana Fortuin
Ut: heit & mem nr. 1 2020