De measte âlden hawwe it dêr leaver net oer mei harren bern. Mar tagelyk wit ek elkenien dat it wol belangryk is dat bern op in normale en sûne wize mei harren eigen lichem en seksualiteit omgean leare. Mar hoe soargest dêrfoar, sûnder daliks alles iepen en bleat op tafel te lizzen?
1. Begjin betiid
Wachtsje net oant de middelbere skoalle mei ‘it gesprek’. Op dy leeftiid hawwe se meastal al in soad heard en sjoen en binne der ek allegear emoasjes en gefoelens by belutsen. Op in jongere leeftiid stiet it noch wat fierder fan harren ôf en kinne se der iepener oer prate. Heakje yn op de tûzenen fragen dy’t in jong bern dochs al stelt, en jou earlik antwurd. Bern wolle witte hoe’t it sit, krekt as by alle oare ûnderwerpen.
2. Pas dy oan it bern oan
Hoechst oan in 3-jierrige net fuort it hiele systeem út te lizzen. Op dy leeftiid is it al genôch om te ûntdekken dat der in ferskil is tusken famkes en jonkjes (betink eefkes hoe’tst de ‘dingen’ by de namme neame wolst). Letter komme der sûnder mis fragen lykas: ‘wêr kom ik wei?’, ‘hoe kaam ik út de búk?’, en de hamfraach: ‘hoe kaam ik dêryn?’. Wês yn it antwurd op dy lêste fraach ek dúdlik en beneam alles sa’t it is. Net allinne de plastyske saken, mar ek dat it de bedoeling is dat it fijn is en dat minsken it dogge as sy elkoar leaf fine.
3. Ljochtsje se foar
Begjin ek al fan jongs ôf oan mei de grinzen en regels om seks hinne. Dat sy de baas binne oer harren eigen lichem, dat se altyd ‘nee’ sizze meie (dat begjint al betiid, as tante graach in tútsje ha wol) en dat it prima is om oan dyn pimeltsje te sitten, mar dat dat net oeral kin. Letter wurdt it belangryk om harren mei te jaan datst oppasse moatst mei social media, dat net elkenien is wa’t er seit dat er is en dat net elkenien de bêste bedoelingen hat. En fertelst se fansels ek wat se dwaan moatte om net te betiid heit of mem te wurden, of in ferfelende (geslachts)sykte op te rinnen. Der binne ek moaie foarljochtingsboekjes te krijen dy’t op in leuke wize ynformaasje jouwe.
4. Hâld it luchtich
Meitsje it net te dreech. As fragen ek mar in bytsje seksueel relatearre binne, fine folwoeksenen it al gau ûngemaklik wurden. Mar troch it ûnderwerp te mijen, makkest it al gau beladen en joust ûnbewust mei dat it net besprekber is. Troch gewoan antwurd te jaan, krije bern mei dat der neat is om dy foar te skamjen. Dat sy prima by dy komme kinne mei dit soarte fan fragen. En it belangrykste: dat seks wat moais is dêr’tst fan genietsje meist.
Boekresinsje fan Tineke: ‘Klút & Mients ûntdekke eb en floed’
Babygedrach by boarstfieding
Troch boarstfieding te jaan folgest it ynstinkt fan dyn berntsje. Ek it liif fan de mem docht automatysk it goede. Dochs wol it soms net of is it gewoan handich om mear te witten. Laktaasjekundige Marije Bosma fertelt oer normaal babygedrach by boarstfieding. ‘Troch sinjalen te herkennen kinst dyn berntsje better helpe.’
In Fries om utens
Namme: Sytske Sikkema (38 jier)
Wennet yn: Terrassa, Spanje
Mei: Sergio, Jan (3 jier) en Lys (9 moanne)
