Last van je bekken(bodem)? Trek aan de bel!

Na de bevalling van haar eerste kindje bleef Gineke (nu 36 jaar) last houden van bekkenklachten. Lopen of staan ging bijna niet, na twintig minuten móest ze weer gaan liggen.

Gineke: ‘De earste dagen nei de befalling siet ik noch fol adrenaline en tocht ik dat it derby hearde. De wiken dêrnei bleau ik lêst hâlden, ek al hie ik fan alles besocht: rêst nimme, spesjale kessentsjes, twa ferskillende fysio’s… It waard wol wat better, mar gie noch lang net goed. Doe’t ik nei sân wiken in weromkomdei hie by de ferloskundige en hearde dat de oare froulju alwer hiel wat koene, wist ik dat wat ik fielde net normaal wie. It die my sa sear, ik koe hast neat. It fielde as wie ik op myn sturtbonke fallen.’

Wat zijn bekkenklachten?

Veel vrouwen krijgen na de bevalling of al tijdens de zwangerschap last van hun bekken(bodem). ‘Een “bal” in je onderbuik of vagina voelen, obstipatie, je plas niet kunnen ophouden, er zijn veel klachten die kunnen voorkomen in het bekken en in de bekkenbodem’, vertelt Karla Folmer-Stellingwerf. Karla is bekkenfysiotherapeut en komt in het ziekenhuis waar ze werkt heel veel vrouwen als Gineke tegen. ‘Andere klachten naast verzakkingsklachten en plas- of ontlastingsklachten zijn pijn bij het vrijen, een rectus diastase (een opening tussen de rechte buikspieren) of pijn in de lage rug, billen, bekken, onderbuik, stuit, schaambot of heupen.’ Hoe ontstaan deze klachten? ‘Tijdens de zwangerschap verandert er natuurlijk veel in het lichaam’, legt Karla uit. ‘De baarmoeder groeit en de druk op de bekkenbodem neemt toe, ook door het gewicht van de baby. Hierdoor kun je meer aandrang krijgen en moet je misschien vaker plassen. Onder invloed van het zwangerschapshormoon neemt ook de elasticiteit van de bekkenbodem en de banden rondom het bekken toe. Je lichaam bereidt zich voor op de bevalling en maakt ruimte voor de baby. Maar dit zorgt er ook voor dat het lastiger is om de bekkenbodemspieren krachtig aan te spannen. Vooral bij lichamelijke inspanning zoals tillen en bukken, maar ook bij niezen, hoesten en lachen. Dit kan ervoor zorgen dat je last krijgt van urineverlies, maar ook van een zwaar gevoel in de bekkenbodem. Daarnaast neemt de beweeglijkheid van de bekkenring toe, waardoor je pijn kan krijgen of niet meer lang kan staan, lopen en zitten. Dat de bekkenring makkelijker beweegt, is een heel normaal proces tijdens de zwangerschap. Deze klachten gaan vaak vanzelf voorbij en herstellen weer als je gedoseerd blijft bewegen.’

Hoe kun je klachten voorkomen?

Het helpt als je tijdens de zwangerschap een beetje een goede conditie hebt. Karla: ‘Hoe fitter je bent voor en tijdens de zwangerschap, hoe kleiner de kans op bekkenklachten tijdens de zwangerschap en hoe groter de kans op een vlotter herstel na de bevalling. De bekkenbodem speelt een belangrijke rol tijdens de zwangerschap en de bevalling. Door regelmatig de spieren van de bekkenbodem te trainen, verklein je de kans op klachten in het bekken- en bekkenbodemgebied. Tijdens het trainen van de bekkenbodem is het belangrijk om deze spieren aan te spannen, maar de ontspanning is minstens zo belangrijk! Wanneer je na de bevalling regelmatig bekkenbodemoefeningen blijft doen, verklein je de kans op klachten, ook voor in de toekomst.’

Hoe kom je van bekken(bodem)klachten af?

Maar wat als je wél last blijft houden? Bij Gineke bleven de klachten en na een hele zoektocht kwam ze bij Karla terecht. ‘Sy koe my hiel goed útlizze wat der oan ’e hân wie. Troch de fakuümpomp by de befalling hie myn bekken, en dêryn ek it SI-gewricht, in bêste klap hân en dat wie dêrtroch net hielendal stabyl mear. Ek wie der nei it hechten in stikje fleis dwers sitten gien, wat foar pine soarge. Troch de pine begûn ik my te ferhâlden en krige ik ek op oare plakken yn it bekken lêst.’ Nadat het stukje vlees aangestipt werd en Gineke met oefeningen van Karla aan de slag kon, ging het een stuk beter. ‘Al mei al ha ik wol in jier lang lêst hân fan myn bekken. Ik ha oan de help en útlis fan Karla in hiel soad hân en ik soe it elkenien oanriede om in oantal wiken nei de befalling in ôfspraak by de bekkenfysio te meitsjen. Ek by myn twadde swangerskip ha ik gelokkich gjin lêst mear hân fan myn bekken.’

Belangrijk volgens Karla is dat je altijd advies zoekt bij klachten. ‘Bekken(bodem)klachten komen veel voor tijdens de zwangerschap en na de bevalling, dus je bent niet alleen. Maar het hoort er zeker niet bij! Er kan bijna altijd iets aan gedaan worden, dus neem contact op met een geregistreerde bekkenfysiotherapeut als je last hebt. Ook als je nog geen klachten hebt maar deze graag wilt voorkomen, dan kun je daar vanaf zes weken na de bevalling al terecht voor een zogenaamd ‘postpartum consult’. De bekkenfysiotherapeut kijkt dan of jij een verhoogd risico hebt op het ontwikkelen van bekken(bodem)klachten en geeft je uitleg en gerichte adviezen. Bijvoorbeeld met betrekking tot sport, werk of toiletbezoek. Twijfel je nog of dit consult iets voor jou kan zijn, dan kun je vrijblijvend een postpartum screeningslijst invullen op www.bekkenbodemcheck.nl.

Wat is het ‘bekken’ nou precies?

Het bekken bestaat uit twee bekkenhelften met daartussen het heiligbeen met het stuitje, die samen een soort ring vormen. Er zijn drie gewrichten die deze botstukken met elkaar verbinden: twee aan de achterzijde (de SI-gewrichten) en één aan de voorzijde van het bekken (de symfyse). De onderzijde van het bekken wordt afgesloten door de bekkenbodemspieren, kortweg ‘de bekkenbodem’ genoemd. In het bekken liggen de bekkenorganen: blaas, baarmoeder en endeldarm. Ze worden enerzijds op hun plaats gehouden door ophangbanden die vastzitten aan het bekken. Anderzijds ondersteunt de bekkenbodem de blaas met de urinebuis, de baarmoeder met de vagina en de endeldarm met de anus. Daarnaast zorgt de bekkenbodem ervoor dat je urine, ontlasting en windjes kunt ophouden door de bekkenbodem aan te spannen. Maar ook dat je kunt plassen en ontlasten, hiervoor is een goede ontspanning van de bekkenbodem noodzakelijk. Bovendien spelen de bekkenbodemspieren een rol bij het vrijen en het bevallen, en bij het stabiliseren van bekken en lage rug.

Tekst: Hieke Rienstra