De gewone Hollandse pot, daar kom je het verst mee als je je graag aan de nieuwe Schijf van Vijf wilt houden: aardappels, vlees, groente, brood en fruit. Familiediëtiste Jildou Tuinman-Leemburg zweert erbij en ook moeder IJmkje Hernamdt wil niet anders: ‘Zo deden onze ouders het al en wij brengen het over op onze kinderen.’
Nieuwe Schijf van Vijf
Afgelopen voorjaar introduceerde het Voedingscentrum de nieuwe Schijf van Vijf. En dat was best even schrikken. Want noten en peulvruchten stonden er eerder nog niet op. En minder brood, maar meer groenten? De meeste kinderen eten liever een boterham dan extra groente.
‘De nieuwe Schijf van Vijf is even wennen’, erkent Jildou. ‘Vooral het “meer groente eten” jaagt ouders schrik aan. Het is voor veel kinderen moeilijk voldoende groente binnen te krijgen, de meesten krijgen te weinig.’
Geen strijd
IJmkje, moeder van Wytze (11) en Fraukje (8), herkent dat: ‘De kinderen vinden niet alle groente die ik klaarmaak lekker. Ik vind dat ze sowieso een paar happen moeten proeven. Onder dwang het bord leegeten hoeven ze niet. Dat moesten mijn man Klaas en ik vroeger: eten wat de pot schaft. Het werkt niet bij onze kinderen.’
Jildou sluit zich daarbij aan: ‘Ouders bepalen wat en wanneer er wordt gegeten, kinderen bepalen zelf hoeveel ze eten.
Proeven moet, maar maak er geen strijd van aan tafel.
“Bordje moet leeg” werkt overgewicht in de hand: kinderen leren zo hun eigen verzadigingsgevoel niet kennen. Als je kind aangeeft dat het genoeg heeft gehad, mag je ervan uitgaan dat dat zo is.’
Extra groentemoment
Jildou’s advies om toch genoeg groente binnen te krijgen is simpel: bied het op meerdere momenten van de dag aan en op verschillende manieren. ‘Doe schijfjes tomaat of komkommer op brood, verse groente in de soep en creëer ’s middags een extra groentemoment met een stuk komkommer, tomaat of paprika. Dan ligt er ook minder druk op het avondeten.’
‘In de zomer lukt dat goed’, vindt IJmkje. ‘Als we een dagje weggaan neem ik vaak komkommer, druiven of meloen mee. Kinderen eten en drinken niet veel als het warm is en zo krijgen ze toch genoeg binnen.’
IJmkje koopt de ene keer verse groente, de andere keer groente uit blik of pot. ‘Daarin ben ik ook prijsbewust. Is verse groente in de aanbieding, dan ga ik daarvoor.’ Jildou is niet per se tegen op blikgroente. ‘Als groente bewerkt wordt gaan er wel voedingsstoffen verloren, maar soms is het gewoon fijn als kinderen in elk geval iets van groente binnenkrijgen. Probeer het dan inderdaad af te wisselen.’
Avondeten
Qua avondeten ziet Jildou veel pasta en rijst voorbijkomen. ‘Ouders zijn zich vaak niet bewust van de hoeveelheden die daarvan worden gegeten. In pasta zitten veel meer calorieën en veel minder voedingsstoffen dan in bijvoorbeeld aardappels.’
‘Wij zijn niet zo van de pasta’, vertelt IJmkje. ‘Misschien één keer in de week macaroni of rijst, maar daar blijft het wel bij.’
Aardappels, vlees en groente is dus een betere keuze. ‘En ja, daar mag best vette jus bij’, lacht Jildou.
In ouderwets Hollands eten zit de meeste energie.
‘En goede vetten zijn belangrijk. Daarnaast wordt er wel meer vis gegeten in gezinnen, maar vaak niet standaard elke week. Dat zou iets meer mogen worden.’ ‘Dan doen wij het behoorlijk goed!’, ontdekt IJmkje. ‘We zijn alle vier echt van de Hollandse pot. En we houden ook van een visje op zijn tijd.’
De nieuwe Schijf van Vijf vermeldt voor het eerst ook noten en peulvruchten. ‘Daar zitten ook goede vetten in. Goede alternatieven voor kinderen zijn notenpasta en pindakaas’, adviseert Jildou.
Gezond én lekker
De Schijf van Vijf is dus best te doen voor gezinnen. Waar gaat het dan fout? ‘Bij de tussendoortjes’, aldus Jildou. ‘Daar kun je andere keuzes in maken. Koekjes, snoepjes en frisdrank kun je vervangen door een extra snee brood, een extra stuk komkommer en water of thee drinken.’
‘Onze kinderen zijn qua gewicht aan de lichte kant’, vertelt IJmkje. ‘Zij drinken wel ranja en yogi, dat kunnen ze best hebben vind ik. Ik mag ook graag bakken, zelfgemaakte appelflappen vinden ze heerlijk. Daar heeft Wytze zelfs wel eens op getrakteerd op school.’
‘Traktaties op school en wat lekkers op verjaardagen moet kunnen’, vindt Jildou ook. ‘Maar tussen het koekje als ze uit school komen en het avondeten zitten heel wat uren, helemaal met de nieuwe continuroosters. Om vier uur, half vijf krijgen veel kinderen nog een koekje of snoepje. Dat kun je vervangen door een extra groentemoment.’
Creëer ’s middags een extra groentemoment.
Jildou pleit er bij ouders voor “hun gezonde boerenverstand te gebruiken”. ‘Ouders zeggen vaak: we willen wel normaal eten hoor. En dat is ook het beste: Hollandse pot, brood en fruit. En houd het veelzijdig.’ Daar sluit IJmkje zich bij aan: ‘Dat zeggen wij ook altijd: doe maar gewoon. Wij eten gezond én lekker!’