Tegenover me zit Jay. Hij is 5 jaar oud en hoest al tijden. Vooral ’s avonds, als hij in bed ligt, hoest hij. ‘Zelfs de buren horen het’, vertelt zijn moeder. Jay vertelt niets, hij bekijkt het speelgoed en al snel ligt de vloer van de spreekkamer ermee bezaaid. Hij vermaakt zich prima. Moeder vervolgt: ‘Ook de juf heeft erover geklaagd. Zij vindt dat Jay heel veel hoest.’ Andere kinderen in de klas hoesten niet. Jay is niet ziek, heeft geen koorts en is niet benauwd. Zijn amandelen zijn eruit en hij heeft buisjes. Puffers met medicijnen tegen astma hebben niet geholpen. Bloedonderzoek door de huisarts leverde geen afwijkingen op. In mijn hoofd heb ik een rijtje van oorzaken van hoest en de meeste kan ik al schrappen door vragen te stellen.
‘Wordt er thuis gerookt?’, vraag ik. Bij het binnenkomen rook ik tabakslucht. Moeder vertelt dat zij en haar partner elke dag minstens een pakje roken, vooral in de schuur. Als de kinderen in bed liggen, roken ze in de kamer.
Roken in huis is een van de belangrijkste oorzaken van luchtwegklachten. Kinderen die in een huis wonen waar gerookt wordt, krijgen vaker last van hoesten maar ook van astma en ze hebben meer oor- en keelklachten. Omdat ze leren dat roken normaal is, gaan ze later ook vaker zelf roken dan kinderen die in een rookvrije omgeving opgroeien.
Ik onderzoek Jay en vind gelukkig geen aanwijzingen voor een ziekte. Het roken is waarschijnlijk de oorzaak en dat leg ik moeder uit. De rookdeeltjes komen in de luchtwegen terecht en prikkelen het slijmvlies. Daarvan gaat Jay hoesten. De enige manier om erachter te komen of mijn gedachte klopt, is om een tijdje niet in huis te roken. Het is zomer, dus het moet lukken om alleen buiten te roken. Dan is het ook verstandig bij het roken een jas of cape aan te doen omdat de rookdeeltjes anders in de kleren gaan zitten en toch kunnen irriteren. Moeder vindt het maar gek, ze rookt al zo lang en ze kent zoveel moeders die roken. Ik vraag haar wat maakt dat ze rookt en wat er lekker aan is. ‘Tja, eigenlijk is er niets aan,’ zegt ze, ‘het stinkt en het kost handenvol geld.’ ‘Maar’, vraag ik, ‘wat is er nu lekker aan?’ Dat weet ze eigenlijk niet. Ze zegt toe een maand niet in huis te roken.
Na een maand komt Jay weer. Hij ziet er goed uit en vertelt trots dat hij niet meer hoest. Moeder beaamt dat. Zij en haar partner roken nu buiten en het is binnen frisser.
‘Misschien’, zegt ze, ‘moeten we stoppen met roken.’
Dat lijkt mij een goed plan.
Ut: heit&mem 1 2015